Slechts zeven landen wereldwijd halen de norm die door de Wereldgezondheidsorganisatie WHO wordt vooropgesteld om te kunnen spreken van gezonde lucht. Dat blijkt dinsdag uit het jaarlijkse luchtkwaliteitsrapport van het Zwitserse bedrijf IQAir. Als ook territoria en regio's in aanmerking worden genomen, stijgt dat cijfer tot tien. Vooral in Centraal- en Zuid-Azië laat de luchtkwaliteit te wensen over. Bangladesh, Pakistan en India staan dan ook helemaal bovenaan.

IQAir meet met behulp van meer dan 30.000 meetpunten de luchtkwaliteit in 7.812 locaties verspreid over 134 landen, regio's en territoria. Het meetnetwerk is wel verre van optimaal, vooral in Afrika zijn er nog steeds grote blinde vlekken.

Daaruit blijkt dat in 2023 amper zeven landen en drie gebieden de norm van gemiddeld 5 µg/m3 PM2.5 (fijn stof) in 2023 haalden. Het gaat om Australië, Estland, Finland, Grenada, IJsland, Mauritius en Nieuw-Zeeland. Daarnaast wordt deze norm ook gehaald in Puerto Rico, Bermuda en Frans-Polynesië.

Bangladesh (79,9 µg/m3), Pakistan (73,7 µg/m3) en India (54,4 µg/m3) scoren het slechtst. Daarna volgen Tadzjikistan (49,0 µg/m3) en Burkina Faso (46,6 µg/m3). België scoort relatief goed en staat met 9,4 µg/m³ op plaats 100. Al is ook dat dus nog altijd ongeveer het dubbele van wat de WHO voorschrijft.

Als we kijken naar de meest vervuilde steden, wordt de top tien bijna volledig ingenomen door steden in India. Helemaal bovenaan staat Begusarai (118,9 µg/m3), gevolgd door Guwahati (105,4 µg/m3) en Delhi (102,1 µg/m3). De enige stad in de top tien die niet in India ligt, is Lahore in Pakistan (99,5 µg/m3) op plaats vijf. Van de top honderd liggen liefst 83 steden in India. Op Benoni in Zuid-Afrika na, palmen steden in Azië de volledige top honderd in. Brussel staat op plaats 3.615 met 9,8 µg/m3.

Slechts 9 procent van de 7.800 onderzochte plaatsen voldeed aan de WHO-richtlijn. Een daarvan is Sainte-Ode in de provincie Luxemburg. Met een fijnstofconcentratie van 3,1 µg/m3 behoort het zelfs tot de tien minst vervuilde plaatsen in Europa.

Luchtverontreiniging veroorzaakt wereldwijd een op de negen overlijdens. Volgens de WHO sterven jaarlijks 7 miljoen mensen voortijdig als gevolg van luchtverontreiniging. Daarnaast wordt fijn stof ook gelinkt aan onder meer astma, kanker, longziekten en beroertes. De klimaatverandering, die voornamelijk wordt gestuwd door het gebruik van fossiele brandstoffen, speelt een centrale rol bij de concentratie van fijn stof in de lucht. De uitstoot van fossiele brandstoffen is verantwoordelijk voor het leeuwendeel van de aan fijn stof gerelateerde overlijdens.