Dat sommige zwaar zieke covid-19-patiënten langdurige longschade oplopen als gevolg van het virus, was al langer geweten. Onderzoekers van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) hebben nu de oorzaak daarvan blootgelegd. De schuldige blijkt deel uit te maken van ons aangeboren afweersysteem. Het VIB hoopt dat de doorbraak zal leiden tot nieuwe behandelingen.

In samenwerking met het Universitair Ziekenhuis Gent, de Universiteit Gent en de Université Libre de Bruxelles, behandelden onderzoekers van het VIB meer dan vijfhonderd patiënten met covid-19. De boosdoener blijkt de ontstekingsstof interleukine-6 te zijn, die ons aangeboren complementsysteem beïnvloedt.

Normaal gezien zorgt het complementsysteem, een deel van ons afweersysteem, ervoor dat ziekteverwekkers en afgestorven cellen efficiënt uit ons lichaam worden verwijderd. Maar bij ernstige covid-19 kan dat proces ontregelen, waardoor het net schade veroorzaakt.

In een studie gepubliceerd in het gereputeerde tijdschrift Science Translational Medicine beschrijven Belgische onderzoekers hoe het complementsysteem, een onderdeel van ons aangeboren afweersysteem, tot longschade bij ernstig zieke COVID-19 patiënten leidt.

Een complement is een groep eiwitten die doorgaans in de lever wordt aangemaakt. "We zagen echter dat de longen zelf ook heel wat eiwitten van het complementsysteem gingen aanmaken", legt longarts en immunoloog Bart Lambrecht uit. De ongecontroleerde activiteit van die eiwitten beschadigt longblaasjes, waardoor zuurstofopname moeilijk wordt.

De onderzoekers zijn hoopvol over nieuwe behandelingen en zagen al succes met medicijnen tegen interleukine-6. Die worden meestal ingezet bij de behandeling van reuma, maar blijken ook bij covid-19 effectief. Meer onderzoek is nodig om te bepalen of het direct blokkeren van het complementsysteem ook baat kan hebben. "Onze eerste resultaten waren veelbelovend, maar de studie was te klein om conclusies te trekken", aldus Bart Lambrecht.